maandag 31 december 2018

De Val

Ik leg Lise in de poppenbuggy en kijk naar Olivier. Ik loop naar hem toe en klem mijn armen om zijn mollige lijfje. Hij is kleiner dan ik maar toch best groot merk ik. Ik kan hem wel optillen. Hij is zwaarder dan Lise én dan ik dacht. Ik begin te lopen. Ik kan recht vooruit kijken en zien waar ik naartoe ga. Maar als ik mijn hoofd buig zie ik niet mijn schuifelende voeten. Ik zie alleen maar Oliviers blonde hoofd. Dit isIk struikel, we vallen. Allebei op zijn hoofd. Best hard.

Het had veel groter kunnen zijn. Dat er van onder zijn blonde haren lobbig een halo donkerrood over het hoekige patroon van de klinkers kroop, en dat hij dat donkerrood dan weer deels overdekte met een licht-geelroze substantie. Dat hij niet hartverscheurend huilde, maar dat hij op slag roerloos sliep, zijn gezichtje en haren verstild in één kleur.

zaterdag 29 december 2018

Tulpenpassie

Zegt u eens meneer, had men de blozende jonker nog zaterdag, in onze overvolle salon, gevraagd, waar komt u nou precies vandaan? Hij had ons ijverig aangekeken: van een landgoed achter de zee waar felbloeiende velden zich in de maand april tot aan de horizon uitstrekken. En hoe zit dat met die razernij van u, die bloemen? Hij vertelde ons dat de bodem daar uit zand en oude klei bestaat en dat de waterstand zeer hoog wordt gehouden, wat makkelijk zat is omdat het hele land wordt doorkruist met sloten en kanalen die allemaal, tot de kleinste toe, door sluizen en gemalen worden beheerst. Kijk, ik zal het voor u tekenen, het water zit hier, vlak onder de bol en dat is waardoor we die vóór de eigenlijke tijd in bloei kunnen trekken en vervolgens...

uit: de Virtuoos van Margriet de Moor

woensdag 19 december 2018

Verveling

" - lieden zonder opvoeding die nooit de kunst van het nietsdoen geleerd hebben en het stijlgevoel missen om zich op vorstelijke wijze te vervelen."

Wat houd ik toch van boeken.

Uit: Schandaal in Damascus - en andere vrijmoedige liefdesverhalen uit 1001-nacht van Paul Rodenko

zaterdag 24 november 2018

Schiedam in het boek 'Meisjes'

Uit 'Meisjes' van Jan Rot:


"Glazig kijk ik van mijn vriendjes weer naar de tekst op het scherm. Hij wil met me! Achttien! Uit Schiedam!"

vrijdag 23 november 2018

Stadskraan

Kom ik toch zomaar Schiedam tegen in een oud rijmpje. Niet al te flatteus misschien, maar het maakt niet uit hóe ze je noemen als ze je maar noemen (of misschien toch niet, nou ja)*.
Had reeds het Instrument
Van ouds genaamd de kraan
Ten dienste dezer stad
Twee eeuwen lang bestaan
Maar moest, schoon sterk genoeg
Om half Schiedam te ligten
Voor een gegoten beeld
In deze dagen zwichten
O, kinderen van de kraan
Wat werk hebt gij begonnen
Zie nu, een Britsche hoer
Heeft kraantje overwonnen
Het gaat over hoe de stadskraan van Utrecht in 1837 bezweek bij het op de kade tillen van de laatste kariatide voor de Winkel van Sinkel.

Schiedam had natuurlijk ook een stadskraan, op de Lange Haven.
Ansicht van Henri Rebers, gevonden via Scyedam.nl

*Edit: Blijkbaar (volgens Jellie van der Meulen) werden de Griekse gietijzeren dames vervoerd met een (of de?) Schiedamse schuit, en wordt het lossen van goederen uit Schiedam bedoeld. Klinkt het toch al weer beter.

woensdag 21 november 2018

Lieve Zwarte-Pietliefhebber,


Zwarte Piet was jouw held. Zwarte Piet was grappig, stoer, rebels, lief, dacht out-of-the-box (ook al kende je die term toen nog niet), en kon gave kunstjes. Je keek een beetje tegen hem op, wilde ook wel Zwarte Piet worden. Die roe, dat was alleen maar een raar overblijfsel van vroeger, daar maakte papa grapjes over, maar jij en Zwarte Piet wisten wel beter. Je kreeg een knipoog en nog een overstromend handje pepernoten.

Nooit-ooit associeerde je Zwarte Piet met mensen uit het dagelijks leven, dus ook niet met zwarte of bruine mensen.
Nooit-ooit had je het gevoel dat Zwarte Piet geen keuze had, dat hij eigenlijk niet wilde doen wat hij deed, dat hij gedwongen werd.

Later realiseerde je je wat een mooie traditie het is. Alles en iedereen doet mee. In één weekend 300 openlucht-voorstellingen gebaseerd op hetzelfde stuk, en overal immense menigtes enthousiast publiek. En nog steeds wilde je wel Zwarte Piet zijn, likje schmink, pruik, pakkie en dan maar grappen uithalen. Tranen over je wangen van het lachen en ontroering, strepen in de schmink.

Nog later zeiden ze ineens dat Zwarte Piet racistisch zou zijn. Het was niet zo ineens, maar je had het gewoon niet eerder gehoord. Het doet pijn. Want jouw held zou racistisch zijn. En daarmee voel je je aangesproken. Met racisme wil je helemaal niks te maken hebben. En het voelt alsof juist dát jou en je vroegere schattige jou nu verweten wordt.

Wees gerust. Je bent niet racistisch. Wees gerust. De mooie traditie wordt niet van je afgepakt.
Het zwarte is namelijk niet de essentie van de Pieten. Dat zou je kunnen gebruiken om de discussie aan te gaan, maar je kunt het beter  gebruiken om voor jezelf de angel, het pijnlijke eruit te halen.

Je bent niet racistisch. Je verheerlijkt slavernij niet. Je bent geen slecht mens. Dat je niet alle implicaties overzien had, maakt je niet slecht. Je wilde niet kwetsen en dat wil je nog steeds niet. Daarom is het goed om er eens bij stil te staan.

Pieten zijn geen slaven en dat kunnen we best laten zien. Daar zijn we met z’n allen creatief genoeg voor. Natuurlijk mag je neefje je niet herkennen als jij Piet speelt, maar net als de dokters, zijn de schminkers zo knap tegenwoordig. Die kunnen daar vast iets op verzinnen. Goede pruik erbij, mooi pak, en klaar. De verhouding Sinterklaas-Piet? Die is, zolang ik me kan herinneren, al goed. Misschien was het ooit anders, misschien niet. Laten we nu laten zien hoe het nu zit.


Liefs Corine,
Pietenliefhebber


zondag 4 november 2018

Wees onzichtbaar van Murat Isik

Dit is niet mijn boek. Ik vind het te lang. Niet omdat ik niet van dikke boeken houd, maar omdat dit verhaal ook met minder woorden aan mij verteld had kunnen. Misschien ook omdat ik eigenlijk al wist hoe het zou gaan. Door wat ik er al over gehoord had, en door het type verhaal: dat van de tot volwassene opgroeiende jongen (en dan ook nog eens in de tijd dat ik zelf opgroeide). Dat hoeft niet erg te zijn, maar dit keer wel.

Ontwikkeling

Ik mis een bepaalde ontwikkeling in de beleving van Metin en ook in het commentaar op de situatie. Als hij nog kleuter is en met ‘ontbloot bovenlijf’ (een kleuter zou dat volgens mij ‘zonder shirt’of ‘in m’n blootje’ of zoiets noemen) aan het fietsen is, zegt een jongetje (Floyd) tegen hem “Haha, ik zie je boobies!” De alinea daarop gaat als volgt:

Ik had niet eerder van het woord ‘boobies’gehoord, maar wist meteen wat dit brutale joch bedoelde. Zijn opmerking kwam mij zo vreemd en ongepast voor, dat ik geen idee had hoe ik moest reageren, dus liep ik zwijgend verder.

En verderop:

Floyd had zijn hand niet teruggetrokken. Hij bleef geduldig wachten op mijn hand, en toen ik overstag ging, glimlachte hij. Het was niet de glimlach van een overwinnaar, zoals ik verwacht had. Hij keek dankbaar en opgelucht, alsof hem vergeving was geschonken.

Het gaat hier over twee kleuters! En één van de kleuters is de verteller. De zinnen zijn waarschijnlijk ook niet bedoeld als letterlijke quotes van gedachtes van toen. Maar het zit er voor mij te dichtbij. En ik had graag juist wél een inkijkje gekregen in de gedachtes van de vierjarige Metin. Zeker als het gaat om hoe hij zijn vader beschouwt. Wanneer precies drong tot hem door dat zijn vader iedere dag probeerde te ontsnappen aan het gezinsleven, alsof het ooit was opgedrongen door hogere machten? Ik kan niet vinden wanneer dit soort inzichten doorbreken. Niet toen hij een kleuter was, neem ik aan, en dat is wel de plek waar het staat.


Uitweiding

De uitweiding van ruim zes pagina’s over het laatste verzet van meneer Rolf is bijvoorbeeld ook te uitgebreid voor mij. Natuurlijk zijn de Bijlmer en de sloop van de flats én meneer Rolf van (symbolisch) belang, maar met dit stuk dialoog ben je al een heel eind:

‘We moeten met hem praten,’zei mijn moeder, ‘hem vertellen dat het voorbij is, dat hij genoeg heeft gestreden.’ (…)
  ‘Hij luitstert toch niet naar ons.’
  ‘We kunnen het toch proberen?’ zei mijn moeder hoopvol. ‘Hij heeft zoveel voor ons en de flat gedaan, en hij heeft jou zo vaak geholpen met je schoolopdrachten.’
   ‘Het heeft geen zin,’ zei ik terwijl een brandend schuldgevoel op me neerdaalde. ‘We kunnen meneer Rolf niet meer helpen.’

Dat hoeft voor mij niet gevolgd te worden door nog drie stukken met televisie-uitzendingen over meneer Rolf, waarin hij uitgebreid als waanzinnige wordt neergezet. Dat beeld zat al voldoende in mijn hoofd na de beschrijvingen van zijn interieur en gedrag bij de laatste bezoeken van Metin aan meneer Rolf. De bezorgdheid van Metins moeder en ‘we kunnen hem niet meer helpen’ in bovenstaande dialoog halen dat beeld al weer naar boven.

Niet zwart-wit

Ik vind het heel prettig dat het verhaal niet helemaal zwart-wit is. Dat het ook de goede dingen die de vader van Metin doet belicht en die niet altijd meteen expliciet relativeert. Dat het bovendien ook mooie herinneringen van Metin aan zijn jeugd bevat.
Hele stukken uit het boek lezen gewoon heel prettig, ook sommige stukken die ik overbodig vind. Anders had ik het echt niet uitgelezen en dat heb ik wel gedaan.

Ik heb het gevoel dat het boek wat losse draadjes bevat. Gebeurtenissen, mensen, die even genoemd worden, waarop hij later nooit meer terugkomt. (Ik heb eerlijk gezegd geen zin om nog het boek nog een keer te lezen en dat te controleren.) Overigens vind ik dat wel passend. Het is immers een uitgebreide beschrijving van een jeugd en groei naar volwassenheid. In die periode komen bij iedereen denk ik dingen en mensen voor die later niet meer terugkomen. Je weet pas veel later of zoiets betekenis heeft gekregen.

Prijzen

'Wees onzichtbaar' kreeg een aantal prijzen, waaronder de Libris Literatuurprijs en de Boekhandelsprijs.

maandag 22 oktober 2018

"Wat heeft een boek voor nut als het je niet een betere versie van de werkelijkheid voorspiegelt?"

Verschillende antwoorden zijn er op deze vraag, en daarom vind ik hem mooi.


Nog even wat meer:

"Wat heeft een boek voor nut als het je niet een betere versie van de werkelijkheid voorspiegelt? De waarheid kende hij al. Die was hem te alledaags, te weinig ongerijmd en zo voorspelbaar dat het hem onmogelijk kon boeien. Waarom zou hij moeten lezen over iets dat hij zich toch al goed kan voorstellen? Wat hij met eigen ogen overal kon waarnemen hoefde hij toch niet ook nog eens verwoord te zien?"

Ik ben wel benieuwd naar een gesprek over dit onderwerp tussen Japin en Westerman. Westerman, die ik ooit met glinsterende ogen hoorde zeggen: "De waarheid is zo fantastisch, er is zoveel om mee te werken, er is zoveel.” Eigenlijk zou het moeten gaan tussen Westerman en degene die de vraag stelde, Alberto Santos-Dumont, maar die kan geen gesprekken voeren buiten het boek. Of wel? Is een polemiek tussen beiden mogelijk? Zou Westerman dat doen, met een fictief personage?

zondag 21 oktober 2018

vrijdag 12 oktober 2018

La vérité

"La vérité est une bulle de champagne, elle remonte toujours à la surface."

Gilles Martin-Chauffier in Une vraie Parisienne (2007)

Gilles Martin-Chauffier is een Frans journalist en schrijver. Blijkbaar zijn niet al zijn uitspraken onomstreden, maar deze mag.

Nocturne voor Herckenrath-Dory

Ik vind het woord noctiflore:
snachts bloeiend - opengaand
ik ken geen woord waaraan
ik mij zozeer herken
in dit boek vol woorden

(en zoals het voorwoord zegt
cette édition a environ cent
colonnes de texte de plus
que la précédente)

zelfs noctambule (slaapwandelaar
nachtbraker nachtpitje) moet
het nachtelijk onderspit delven
al maakt daarentegen
noctiluque (snachts lichtgevend)
weer een gerede kans
tot mijn liefkooswoorden
te gaan behoren

ik noctuelle (nachtvlinder)


Simon Vinkenoog


Via Laurens Jz. Coster gevonden. Mooi. Ik weet (nog) niet uit welk jaar.

maandag 17 september 2018

"Een deuk in een pakje boter slaan, dat moet je doen"


Het ligt er natuurlijk een beetje aan hoe hard de boter is, maar echt moeilijk is het niet: een deuk in een pakje boter slaan. Ik moest dan ook giechelen toen ik het hoorde. Het werd gevolgd door “En het lukt hem elke keer," bedoeld als compliment. Denk ik tenminste. 
Nu ik er nog eens over nadenk: Misschien was het wel een knap vermomde sneer. Het zou zomaar kunnen want echt goed vond ik het optreden niet, en ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat Trijntje dat wel vond. Zou ze zo vilein zijn? Ik denk het niet.

Taal verandert voortdurend. Trijntje is niet de enige die het heeft over een deuk in een pakje boter in plaats van over het gebrek aan capaciteit om hem te kunnen slaan. We kunnen die uitdrukking natuurlijk best wel gaan gebruiken. Wel zou ik het dan logisch vinden als het dan betekent dat iets niet zo heel best of een kleine prestatie is. Andere optie is dat we de boter koud maken, want dan wordt het een stuk moeilijker. “Hij slaat een deuk in een pakje ijskoude boter.” 
Of we houden hem als verkapte kritiek. Doortrapt maar mooi.

zondag 9 september 2018

Turks Fruit en Piet Paaltjens

"En zo werd ik bekend op feesten. De stille jongen met de onherroepelijke marmerwitte vroeg geknakte wangen. Net Piet Paaltjens in schuimplastic."

Treffend beeld. Gaaf!

Uit: Turks Fruit, Jan Wolkers (1969)


maandag 3 september 2018

80 dagen niet in een luchtballon

Wist je dat Phileas tijdens die hele reis geen seconde in een luchtballon reist? Hij overweegt het een keer kort, verwerpt het idee direct ("veel te gewaagd en bovendien op het ogenblik onmogelijk") om vervolgens met de kapitein van het schip de Henrietta in zee te gaan.

Lekker leesboek, dat wel.



vrijdag 3 augustus 2018

Huis in brand van Kamila Shamsie

Met de deur in huis: ik vind het de roman zeer wisselend van kwaliteit. De eerste pagina's bijvoorbeeld vind ik heerlijk. Onderkoeld wordt een situatie om pisnijdig van te worden beschreven: In de eerste twee hoofdstukken volgen we Isma. Ze lijkt kalm te blijven (of is het berusting?) terwijl ze zonder goede reden urenlang ondervraagd wordt en daardoor haar vlucht mist. Af en toe zie je, ondanks haar kalmte, ook haar onzekerheid. Ik vind het mooi hoe de onderkoelde stijl aansluit bij de kalmte en hoe daar dan toch de onzekerheid doorheen komt.

Ingewikkeld

Maar al snel sluipen er warrigheden in. Een zin met zes bijzinnen bijvoorbeeld. Met bovendien - in mijn ogen - wat onhandige verwijzingen en ingewikkelde inhoud (de nummeringen in dit citaat zijn van mij):

"Na haar verspreking omtrent haar Britsheid voegde ze zich in de rol die ze met Aneeka had geoefend, waarbij zij [1] de verhorende functionaris had gespeeld en Isma antwoorden had gegeven alsof ze[2] een type met discutabele politieke opvattingen was, wier[3] inkomsten ze[4] niet op het spel wilde zetten door keihard tegen haar[5] in te gaan, maar tegen wie[6] ze[7] ook niet hoefde te liegen."

  • zij[1] moet Aneeka zijn, dat is wel logisch omdat ze als laatste genoemd is, maar ik was in de war omdat kort daarvoor in dezelfde zin nog met 'ze' naar Isma wordt verwezen;
  • ze[2] moet Isma zijn, ook logisch omdat ze als laatste is genoemd, maar ik moest wel even nadenken;
  • wier[3] moet van het 'discutabele type' zijn dat door Isma wordt gespeeld;
  • ze[4] moet het 'discutabele type' zijn dat door Isma wordt gespeeld;
  • haar[5] moet de 'verhorende functionaris' zijn die door Aneeka wordt gespeeld;
  • wie[6] moet de 'verhorende functionaris' zijn die door Aneeka wordt gespeeld;
  • ze[7] moet weer het 'discutabele type' zijn dat door Isma wordt gespeeld.
Als ik de zin herschrijf met wat meer punten en namen of functies, dan wordt het dit:

"Na haar verspreking omtrent haar Britsheid voegde ze zich in de rol die ze met Aneeka had geoefend. Aneeka had de verhorende functionaris gespeeld en Isma had antwoorden gegeven alsof ze een type met discutabele politieke opvattingen was. Het type met de discutabele politieke opvattingen wilde haar inkomsten niet op het spel zetten door keihard tegen de verhorende functionaris in te gaan, maar ze hoefde ook niet tegen de verhorende functionaris te liegen."

Ik heb zo opgeschreven om duidelijk te krijgen wat er staat, niet omdat het mooier zou zijn. Ondanks dat het duidelijker is wie bedoeld wordt, snap ik het niet.
Ze hebben dit rollenspel gespeeld ter voorbereiding op Isma's vliegreis naar Amerika. Ze waren vooral bang dat Isma tegengehouden zou worden, dus dat ze niet op het vliegtuig kon stappen. Waarom gaat het rollenspel dan over inkomsten?
De tegenstelling in de laatste zin is een puzzeltje: ze wil niet keihard ingaan tegen de functionaris, maar ook niet tegen haar te hoeven liegen. Door het woordje 'maar' wordt gesuggereerd dat 'niet keihard ingaan tegen' bijna automatisch betekent dat ze moet liegen. Dat klinkt in eerste instantie best logisch. Ze zullen het immers niet eens zijn, maar dat betekent nog niet dat ze moet liegen. In tegenstelling tot 'keihard ingaan' tegen iemand, kun je ook rustig en mild aangeven hoe jij het ziet. Dan lieg je niet. Rustig en mild lijkt me de stijl van Isma, daarom snap ik ook deze keuze in het rollenspel niet.
Misschien is het juist wat de schrijfster wil laten zien: de dilemma's waar je voor staat en hoe je op eieren moet lopen. Dat je, zelfs als je van nature rustig en meegaand bent, in een bepaalde hoek gedreven kan worden. Maar doordat de zinsconstructie, de persoonlijke voornaamwoorden en de inhoud ingewikkeld zijn, ben ik te veel afgeleid. Ik zit als een middelbare scholier de zin te ontleden in plaats van dat ik lekker aan het lezen en ontdekken ben.

Fouten

Goed, dat is een heleboel tekst om uit te leggen dat ik één zin te moeilijk vind. Ik kom ook vrij veel (taal)fouten tegen, die het lezen voor mij lastig maken. Een paar voorbeelden:
Volgens mij zou in de onderstaande zin 'en haar' moeten staan in plaats van 'en zij':

"Als baby werd Aneeka gebaad, (...) door haar grootmoeder, en zij[*] als haar negen jaar oude zusje, terwijl Parvaiz (...) door zijn moeder werd gezoogd."

Op meerdere plekken vind ik zinnen met bijzinnen of samentrekkingen die ik niet kan volgen, en die volgens mij gewoon echt fout zijn:

"En als de last van de wereld te zwaar dreigde te worden voor Isma - met name in de dagen na het overlijden van hun grootmoeder en hun moeder nog geen jaar later, en[*] Isma de taak kreeg om twee ontredderde twaalfjarigen te bemoederen en te verzorgen - was het Aneeka die soms haar handen op de schouders van haar oudere zus legde om de pijn weg te masseren."

Ik vind het om te beginnen niet handig om 'de dagen na het overlijden van grootmoeder' en 'de dagen na het overlijden van hun moeder' samen te trekken. Het gevolg dat genoemd wordt: dat Isma de taak krijgt om voor de tweeling te zorgen, heeft bijvoorbeeld alleen betrekking op de dagen na het overlijden van haar moeder. Verder zou ik de (door mij met een sterretje) gemarkeerde 'en' vervangen door 'toen'.

Nog een voorbeeld (uit een hoofdstuk waarin we Parvaiz, de broer, volgen):

"En daarom had hij haar nog niet gebeld, al had hij zijn eigen telefoon gekregen toen hij voor de studio ging werken en er geen 'verzorger' binnen gehoorafstand was."

Vertaling

Mogelijk is het onzorgvuldige taalgebruik te wijten aan de vertaling. Ik vermoed dat dat ten minste voor een deel geldt. De constructie "ik weet niet of je daar op afstand al klaar voor bent" lijkt mij een te letterlijke vertaling. ('Remotely' kan 'op afstand' of 'in de geringste mate' betekenen.)

Boeketreeks

Ik durf het bijna niet te zeggen. Het boek is immers bekroond met prijzen en nominaties. Toch had ik bij grote delen van de beschrijving van de relatie tussen Aneeka en Eamonn het gevoel alsof ik een boeketreeks aan het lezen was. Een voorbeeldje:

"Hoe had hij ooit kunnen denken dat het echte hartstocht was geweest, laat staan liefde? Vóór Aneeka was er alleen een façade van gevoelens geweest. Nu zat hij er zo diep in, dat iedereen behalve Aneeka wazig en onduidelijk was geworden, deerniswekkend oppervlakkige schepsels met vervagende stemmen."

Mag ik een teiltje? Even heb ik nog de mogelijkheid overwogen of Shamsie dit stijlmiddel misschien inzet om te laten zien dat Eamonn gehersenspoeld wordt. Daarvoor zie ik echter te weinig aanwijzingen in Eamonns ontwikkeling, en er is ook wel heel veel teiltjestekst. Zelfs als het bewust is ingezet, vind ik het te veel van het goede om het nog een fijn boek te vinden.

Wat is er dan goed aan?

Vind ik dan helemaal niets goed aan deze roman? Jawel, zoals ik aan het begin al schreef, zijn de eerste twee pagina's heerlijk. En dat komt verderop echt nog wel terug.
De perspectiefwisselingen laten je op verschillende manieren naar de materie kijken en dat maakt het fascinerend. Sowieso zijn de thema's - in mijn woorden: hoe 'we' omgaan met terroristen, wat dat met individuele personen en met name 'moslims' doet, en wetten (Staat) versus geweten (persoon) - het overdenken waard.

Verder vind ik het bijvoorbeeld mooi hoe het ijs en het geluid steeds een rol spelen, hoe Parvaiz en Eamonn in bepaalde opzichten op elkaar lijken (al dan niet onder invloed van Aneeka) en, vrij subtiel: hoe Parvaiz en Karamat allebei de levenslijnen in hun hand bestuderen.

Een groot deel van de beschrijving van het gesprek tussen Isma en Karamat bijna aan het einde van het boek vind ik van dezelfde kwaliteit als de eerste pagina's. Misschien is het de stijl van Isma die me aanspreekt.

De spanning in het boek wordt mooi en langs verschillende lijnen opgebouwd.
De verschillen tussen de gezinnen Pasha en Lone zijn schrijnend en interessant. Een aspect daarvan is de vaderrol. Bij de Pasha's drukte de afwezige dode vader een flink stempel, bij de Lones de levende vader misschien wel net zo. Er worden twee verschillende vader-zoonrelaties belicht.
Daarnaast komt er ook nog wat politiek en media-framing in voor, daar houd ik wel van, dus dat was lekker smullen. En het einde, poeh wat een einde!

dinsdag 10 juli 2018

Frankrijk - België

Het WK 2018 maar dan in boeken.

Frankrijk: La Zizanie

Voor Frankrijk speelt hetzelfde boek als in de kwartfinales. La Zizanie van Astérix en Obélix. Why change a winning team?
Een verhaal over teamgeest en onoverwinnelijke Galliërs. Daarmee kunnen de Fransen Fier de strijd in.

België: 'De Leeuw van Vlaanderen' 

Een goed verhaal hoeft niet waar te zijn. De roman klopt historisch gezien misschien niet helemaal, maar de Belgen maken korte metten met de Fransen, en daar gaat het om. De Gulden Sporenslag, wat een naam jongens, is een feit en is, hoe verrassend dat ook was, gewonnen door de Belgen. Als het dan ook nog eens het boek is dat dat het Belgische Volk leerde lezen, dan heb je mij te pakken.

Conclusie

België wint.

zaterdag 7 juli 2018

Rusland - Kroatië

Het WK 2018 maar dan in boeken.

Rusland: Michael Strogoff (de koerier van de tsaar)

'Michael Strogoff' van Jules Verne is het verhaal van over een man die eigenlijk niet meer kan winnen. Zijn tegenstander vernedert hem en ondanks zijn slimme optreden en harde terugvechten wordt vrijwel alles hem ontnomen. Maar hij komt terug, beter dan verwacht. Uiteindelijk overwint hij.
Dat lijkt mij het verhaal van het Russische voetbalteam. Niemand gaf een stuiver voor ze, en moet je nu eens zien.

Kroatië: ???

Voor Kroatië vind ik het lastig om een geschikt boek te vinden. 'De Fanclub' van Goran Tribuson wil ik zeker een keer lezen, maar vier vijftigers die dronken worden (onder andere) kan ik niet zo makkelijk omschrijven naar een winnend voetbalteam.
De titel 'De Kroatische god Mars' is veelbelovend maar het blijkt een -weliswaar indrukwekkend- anti-oorlogswerk te zijn. Dat is natuurlijk niet iets waarmee je de oorlog (en voetbal is oorlog) wint.
Nog een veelbelovende titel is 'Voetbal, engelen, oorlog'. Een bundel die een mooie introductie vormt voor de hedendaagse Kroatische literatuur'. Vast een goed plan om die eens te lezen, maar voor nu is het te weinig om het Kroatische team mee op pad te sturen. Ik weet niet of er een verhaal in staat met winnaarselementen.

Iemand suggesties?

Zweden - Engeland in boeken

Het WK 2018 maar dan in boeken.

Zweden: Pippi Langkous

Als je een paard kan tillen, er altijd vol voor gaat, en ook nog eens slim bent, dan ben je moeilijk te verslaan. In 2010 en 2014 waren de Zweden niet gekwalificeerd voor het WK, en ook hier biedt Pippi uitkomst: "Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan."
Als ik Pippi Langkous las, kreeg ik altijd het gevoel de hele wereld aan te kunnen. En dat is handig op een wereldkampioenschap.

Engeland: Koning Arthur

Ik dacht even aan Shakespeare, maar ik vrees dat dat te ingewikkeld zou worden. Te veel verhaallijnen, te veel verschillende kampen en bedrog. Ik denk niet dat dat in een voetbalteam tot zijn recht kan komen.
Koning Arthur bezit magische krachten, en is een echte teamspeler, getuige zijn ronde tafel. Dat levert een zeer sterke combinatie op. Hij wint dan ook vele veldslagen. Samen met zijn ridders zet hij een superteam op het veld.

Conclusie

Ik denk dat Pippi het wint van Koning Arthur. Pippi is ontwapenend en voor ridders wordt strijden lastig zonder wapens. Pippi moet wel alles uit de kast halen en flink out-of-the-box spelen want het is niet makkelijk om Koning Arthur en zijn ridders te verslaan, maar ik denk dat het gaat gebeuren.

vrijdag 6 juli 2018

Brazilië - België in boeken

Het WK 2018 maar dan in boeken.

De tweede kwartfinale gaat tussen Brazilië en België. Het eerste wat in mij opkomt is 'Het verdriet van België', maar dat is, hoewel een bejubeld boek, geen WK-materiaal. Lekker snuffelen dus. Ik begin bij Brazilië.

Brazilië: Diepe wildernis. De wegen

Dit boek heb ik, net als veel boeken uit de WK-serie, niet gelezen. Ik heb het gekozen omdat het als 'episch' wordt bestempeld. Helden heb je nodig om wedstrijden te kunnen winnen. Én er wordt een pact met de duivel gesloten. Dat is pikant in een wedstrijd tegen de Rode Duivels. Maar het geeft je wel goede winstkansen, zo'n pact met de duivel. Als de duivel tenminste bestaat, en als jij je aan jouw belofte in het pact houdt.
Daarnaast is de taal van het boek (en de veelgeprezen vertaling) innovatief. Innovatie is een mooi middel om te winnen.

België: Tijl Uilenspiegel

'De Leeuw van Vlaanderen' is meer geschikt voor een wedstrijd tussen de Rode Duivels en Les Bleus dus die laat ik (nog) even zitten.
'De komst van Joachim Stiller' dan? Dit boek wordt door Steinz beschreven als "magisch-realistische roman over een Jezusfiguur die zijn opwachting in Antwerpen maakt." Dat kan interessant worden: een Jezusfiguur (voor de Rode Duivels) tegen een pact met de duivel. Maar ik kan niet echt winnaars-elementen in de beschrijvingen van het boek vinden. Sterker nog: het eindigt met een gelukkige liefde en hoewel dat natuurlijk erg fijn is, vind ik het riskant. Het is niet uit te sluiten dat de uitdrukking over geluk in het spel omkeerbaar is. Dat risico moesten we maar niet nemen.

Dan kom ik toch uit bij Tijl Uilenspiegel. Hij zet zijn tegenstanders op het verkeerde been. Dat lijkt me een goed begin bij voetbal. Hij is strijdbaar en vrijgevochten, komt in de verhalen vaak als winnaar uit de bus. Ook wordt hij gekenschetst als een 'papenvreter' en laten Brazilianen nou voor het merendeel Papen zijn.

Conclusie

Het is lastig een winaar aan te wijzen. Innovatie ondersteund door een pact met de duivel tegen een vrijgevochten papenvreter die je op het verkeerde been zet. Verdwaalt de grappenmaker in de Diepe Wildernis? Ik denk toch dat de Belgen winnen. Een pact met de duivel kan uitendelijk geen stand houden, niet tegen een papenvreter met humor. België wint.


woensdag 4 juli 2018

Uruguay - Frankrijk in Boeken

Het WK 2018 maar dan in boeken.
Ik heb het net bedacht. En de eerste wedstrijd is meteen al lastig want ik ken geen boeken over of schrijvers uit Uruguay. En dat terwijl het boek van goede huize zal moeten komen. Het Uruguyaanse boek moet het namelijk opnemen tegen een boek over de onoverwinnelijken:

Frankrijk: La Zizanie

Voor Frankrijk speelt La Zizanie van Astérix en Obélix. Ik kies het verhaal uit de talloze mogelijkheden die Steinz me biedt, met twee redenen:
  1. Natuurlijk, omdat de schrijver onze Galliërs onoverwinnelijk placht te noemen.
  2. Gewoon, omdat Zizanie een beetje klinkt als Zinedine Zidane.
Ik moet bekennen dat ik het verhaal niet ken. Maar dat is -voor dit doel- een lacune waarin internet kan voorzien. De eerste indruk die ik krijg is, dat het verhaal misschien niet zo bruikbaar is. 'Roddel en het zaaien van tweedracht' is het thema (volgens Wikipedia). Ik heb van de klok gehoord dat dat wel eens de reden kan zijn voor de vroege uitschakeling van Duitsland. Maar goed, die zijn niet Frans en liggen er dus al uit. 
Gelukkig is er één probaat middel tegen het zaaien van tweedracht: teamgeest. Onontbeerlijk in het voetbal. De Fransen hebben dat. (Klik hier voor een artikel in het Engels waarin dat uiteengezet wordt). En dat maakt dat de kans erg groot is, dat de Fransen deze wedstrijd zullen winnen.

Uruguay: ??? Mario Benedetti

Blijft over de vraag welk boek we in kunnen zetten voor Uruguay. Iemand suggesties?

Edit 6 juli op het nippertje voor de wedstrijd: 

Ik kreeg als suggestie Het Uitstel van Mario Benedetti. Ik ken het boek niet, maar de beschrijvingen die ik op internet vind, zijn intrigerend. Helaas voor dit blog niet echt iets om tegenover de Galliërs te zetten. Gelukkig is Benedetti een schrijver die, op basis van maar liefst twee artikelen (in de Volkskrant en op Wikipedia), op mij overkomt als strijdbaar, non-conformistisch en met leiderskwaliteiten. Dat zijn eigenschappen waarmee je kunt winnen, ook al ben je de underdog. Komt nog eens bovenop dat hij veel prijzen gewonnen heeft.

Conclusie

Frankrijk gaat deze wedstrijd winnen is mijn voorspelling als ik naar de boeken kijk. De onoverwinnelijken met sterke teamgeest winnen het van de strijdbaren. Maar ik ben er niet 100% zeker van. Vlak nooit de strijdbare non-conformist uit, die zou je kunnen verrassen. Dat betekent dat het zomaar een mooie wedstrijd zou kunnen worden. Hoe dan ook, heb ik er een schrijver bij op mijn interesse-lijstje.

dinsdag 3 juli 2018

Want de avond van Anna Enquist

Een boek dat lekker wegleest. Niet dat het onderwerp vrolijk is. Het gaat over hoe verschillend mensen omgaan met een trauma. En dat mensen daardoor uit elkaar kunnen drijven. Dat is een triest maar interessant gegeven.

Wat voor mij niet zo goed werkte, is dat wat er gebeurd is, dat wat het trauma veroorzaakt heeft, maar mondjesmaat beschreven wordt. Door het hele boek heen, krijg je puzzelstukjes aangereikt en pas tegen het einde werd het voor mij duidelijk wat er precies gebeurd was. Ik wilde dat toch wel heel graag weten en was steeds op zoek naar aanwijzingen. Daardoor miste ik wat van de diepte in 'het onderzoek' naar de verandering in de onderlinge relaties.

Dat onderzoek naar de veranderingen is er wel, net als de worsteling, de zoektocht naar een nieuwe invulling van die relaties. Hoewel zaken bombastisch worden weergegeven in het boek, moest ik het daarvoor herlezen. Of misschien wel daarom. Het is een beetje zoeken tussen het geweld (niet letterlijk) en, daar heb je een punt waar ik gevoelig voor ben: de toevalligheden. Aan het begin van het boek is het contact is verbroken, ook tussen Carolien en Jochem. Ze zijn nog getrouwd en spreken elkaar nog, maar van echt contact is geen sprake. De anderen zien ze helemaal niet.
Terwijl Carolien en Jochem verder uit elkaar drijven, ontstaan er met de anderen weer contacten. Min of meer toevallig, of opgezocht (door de ander). Dat gaat niet vlekkeloos. Ik had er graag meer, op bedachtzamere wijze van meegekregen. Of dat ligt aan mijn nieuwsgierigheid of aan de roman, weet ik niet.

Het einde komt nogal onverwacht, is positiever dan de hele opbouw. Het kan ook een moment-opname zijn. Als ze allevier gedwongen bij elkaar zijn, gaan ze samen uit eten. Er wordt goed gedronken en geconcludeerd dat het goed is. Het is natuurlijk maar de vraag hoe dat de volgende dag voelt en in zijn werk gaat. Dus waar ik eerst dacht dat het einde wat te makkelijk en te goed is, is het dat misschien helemaal niet.

Wat voor mij erg leuk was, is dat gedeeltes van de roman in China spelen. Ik ben net terug van een vakantie daar en dan is het leuk om het terug te zien als decor en metafoor (voor ver weg, anders, vluchten, de zoektocht naar het verbinden).

Muziek is, zoals in meer boeken van Enquist ook een thema. Ik vind het heerlijk hoe ze dat doet.

Ik heb achteraf begrepen dat het een vervolg is op 'Kwartet', een eerdere roman van Enquist. Hoewel gezegd wordt dat 'Want de avond' goed zelfstandig te lezen is, was het voor mij wellicht toch beter geweest als ik die gelezen had.

Hoe dan ook een boek dat het waard is om te lezen. Je hebt wat toevalligheden te slikken. En ik was nogal afgeleid door de 'wat is er nou precies gebeurd'-vraag, maar dat geeft ook aan dat het iets spannends heeft (als je Kwartet niet gelezen hebt).


zaterdag 7 april 2018

Kolja van Arthur Japin

Prima boek, waar de onderzoekszin voor mij vanaf druipt. 
Rusland, homoseksualiteit, opvoeden, doof zijn, muziek, Tsjaikovski, Bespreking wordt vervolgd.


De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld

AUW


Dit schitterende boek verdient een uitgebreidere bespreking en daar hoop ik aan toe te komen. Maar misschien zegt bovenstaande ook wel alles. Lees dat boek en wees gewaarschuwd.




woensdag 28 maart 2018

Thrillers uit Scandinavië

Ik houd niet zo van thrillers. Wat kan ik mensen nou aanraden die wel van thrillers houden? Ik heb in de Gids voor Wereldliteratuur van Steinz een lijstje gevonden (op bladzijde 410). Ik zoek er wat over op:

De lachende politieman (1968) (Maj Sjöwall & Per Wahlöö); uit een serie over Martin Beck uit Stockholm, rechercheur in een falende welvaartsmaatschappij. (Bron: Steinz)

Wow, uit 1968! Handig voor mensen die het genre het laatste decennium hebben ontdekt en alle recente uitgaven al uit hebben. Dat zouden er volgens mij wel heel veel zijn, trouwens. Klinkt ook als geschikt voor mensen met een socialistische inslag. De serie loopt van 1965 tot 1975.

Beck schijnt (volgens Wikipedia) een echte antiheld te zijn met een voorliefde voor boeken over zeeslagen. Misschien wel interessant in het kader van de huidige Nederlandse discussie over Zeehelden/misdadigers.

'De lachende politieman' gaat over de zoektocht naar iemand die een machinegeweer in een bus leeg heeft geschoten, 9 doden. Klinkt ook best actueel. Vast interessant om toen met nu te vergelijken. Sjonge, ik zou hem bijna zelf gaan lezen.

donderdag 25 januari 2018

Kijk

Kijk, hier klapperen de zeilen
met hun kleine vosse pauwe vleugel
delen
bewondering voor mij
met niemand
Ik, papefant - blaas
Iedereen ziet dat
het niet
waar is,
maar niemand
zegt er wat van.
Zie me dan, zie me dan!

----

donderdag 11 januari 2018

Tot vanavond

Hij steekt zijn laatste been in het welgevormde maatpak. “Lekker gedoucht?” vraagt hij. Ik knik, knijp mijn haar droog, en kijk waar zijn handen allemaal komen als hij eerst zijn overhemd dichtknoopt en het vervolgens in zijn broek stopt. Ik zie dat hij mijn blik volgt. Doet hij er nou langer over dan nodig?
Ik ben vanavond vroeg thuis. Jij?”zegt hij terwijl hij zijn billen even naar me toe draait om een das van de grond te rapen. Blijkbaar wil hij nu toch liever die das dan het exemplaar dat hij had klaar gelegd. Ik trek mijn slipje aan. Hij haalt adem als om nog iets te zeggen, maar kijkt me alleen maar aan. Mijn beurt om diep in te ademen, een zweem van zijn lucht prikkelt mijn neus. Het eerste deel van mijn instemmend “hmhm” hapert een beetje. Ik leg mijn bh-bandje goed op mijn schouder. Hij loopt naar me toe
Tot vanavond dan,” zegt hij zacht terwijl zijn lippen net mijn wang niet raken. Weg is hij.

vrijdag 5 januari 2018

De heilige Rita van Tommy Wieringa

Voor mij was het een beetje zoeken in dit boek. Zoeken onder goede omstandigheden, dat wel; fijne taal en regelmatig grappig. Waar gaat het nou over? Wat gebeurt er precies en welke emoties roept het op bij de hoofdfiguren? Het roept daardoor bij mij uiteindelijk wel de sfeer op van de streek waar het speelt, het oosten van Nederland ver boven de rivieren. Niet te veel praten, niet te expliciet. Het is zoals het is.

...Na een tijdje keek de vrouwelijke Hennie op en vroeg: 'En met je vader, Paul?'
Paul Krüzen wiebelde met zijn hand. Wat had het voor zin om nog eens te vertellen over het dagelijks desinfecteren van de wond op zijn vaders scheenbeen die maar niet dichtging? Eerdaags moesten ze er weer mee naar het ziekenhuis.

Overigens zijn de emoties soms heel duidelijk. Paul huilt tranen met tuiten om de dood van Hedwiges en daarna komt de woede.

Zijn vriendschap met Hedwiges is hecht maar lijkt ook iets ongelijkwaardigs te hebben. Paul zorgt meer voor Hedwiges. Als ze samen op vakantie gaan, heeft Hedwiges geen weet van Pauls eigenlijke doel.

Paul zorgt toegewijd maar niet overdreven voor zijn vader. Is het liefdevol? Soms denk ik van wel, door de toewijding, maar dan ook weer niet. Ik denk dat het uiteindelijk meer een soort 'het is zoals het is'-situatie is. Nadat zijn moeder was vertrokken zorgde zijn vader voor hem, omdat hij wel moest. En nu is het andersom. Als zijn vader in het ziekenhuis ligt, mist hij hem wel of misschien meer de gewoonte dat hij er is en de dingen die Paul voor hem doet. Zijn vader mist Paul niet, is lovend over de zorg in het ziekenhuis en dat steekt Paul dan wel weer (net als vroeger toen zijn vader, die leraar was, opgaf over een jongen bij hem op school)

Paul hangt in zijn jonge jaren erg aan zijn moeder en blijft zijn hele leven naar haar verlangen. Zij laat hem in mijn ogen echt in de steek, misschien bevrijdt ze zich wel van hem als ze ervandoor gaat met haar Rus (die zich bevrijd heeft van zijn land). Ze laat nooit meer wat van zich horen.

Het boek heeft spannende jongensboek-elementen: de Russische vluchteling die neerstort en noodgedwongen bij hen in huis gaat revalideren. Hij leert langzaam Nederlands, is kort in het nationale nieuws en wat langer een lokale held. Het jongensboek-achtige wordt wreed verstoord als hij er met Pauls moeder vandoor gaat.

Paul verrast af en toe, bijvoorbeeld met opmerkingen  over taal:

'Ik ben blij dat ik je geen "parafernalia" heb laten schrijven.'
of:
... Dwars door zijn angst voor een confrontatie heen dacht Paul aan het woord pomerans, en hoe jammer het was dat het was gereserveerd voor zoiets onbenulligs als een vilten dopje aan de punt van een keu. ...

Het boek gelardeerd met kleine plukjes van andere talen, waarvan het twents het meeste voorkomt en lekker droog is ('B-je neergestort?')

Of hij verrast met interesse in zijn horoscoop. En wat mij betreft ook met zijn angst voor de geluiden op zolder.

In het verlengde daarvan is het gelukkig ook allemaal niet te zwart-wit. Hoewel het verschil met de Randstad benadrukt wordt is ook hier Google Translate doorgedrongen. Daarmee is het misschien wel een aardig document van de tijd geworden. Maar dat kun je pas over een tijdje zeggen, denk ik.

Er zit nog veel meer in. Klein en groot: zelfmoord, de heilige Rita (patrones van onder andere de hopeloze gevallen en vrouwen met een slecht huwelijk) en Rita de hoer, Russen, Steggink als verpersoonlijking van het kwaad zo ongeveer, het geloof, satan en de bijbel, Chinezen, vluchtelingen (op verschillende manieren), liefde en relaties, wereldconflicten en kleine conflicten, de geschiedenis van een krimpregio, Pauls wens om de oude boerderij plat te gooien en er een nep-exemplaar voor in de plaats te zetten... Misschien iets te veel voor mij. Zou het kamernummer van zijn vader (404, een foutcode op internet) ook nog iets te betekenen hebben?