zaterdag 27 juli 2013

Belofte aan de wereld van Abdelkader Benali e.a.

Under construction

Een bloemlezing van verhalen over het kind, of dat is in ieder geval het thema. De bloemlezig is samengesteld in het kader van de boekenweek met als thema 'schrijven tussen twee culturen'.
Veel verhalen zijn speciaal voor de bundel geschreven. Voor zitten er goede verhalen en minder goede tussen.

Kort mijn indrukken:

De helige vertoning - Les Murray
Een gedicht dat proza lijkt, maar het ritme danst je hoofd in tijdens het lezen. Mooi.

De beste manier om iets te vangen - Fouad Laroui
Het lijkt me net iets te veel op een verhaal voor kinderen. De titel is intrigerend, m.n. de uitbreiding in het verhaal: "De beste manier om iets te vangen is met woorden". En de zoektocht van de jongen (Sami) is aansprekend. "Maar je hoeft de vogel niet te vangen! Het is voldoende als je hem goed bekijkt, zelfs van ver. Dan kun je hem heel precies beschrijven. En als jij hem als eerste een naam geeft, dan zal het jóúw vogel zijn." (nadat de jongen eerst geprobeerd heeft als een kat een vogel te vangen).
Voor als hij een onbekende plant vindt, heeft hij al een naam: faren-fan-Sami.

Bijna groene ogen - Gabriel Inzaurralde
Verhaal dat lekker wegleest. Science-fiction over een maatschappij die 'wordt beheerst door een aangeneme technologie, die elke vorm van wrijving en lawaai heeft uitgebannnen'. Of eigenlijk meer over het leven buiten die maatschappij en de overlap, en de spanning die dat oplevert.

Lisa de Rooy - Hoda van de hemel
Het is niet mijn type verhaal en het gebruik van niet-Nederlandse woorden komt op mij gekunsteld over. Volgens mij heeft ze het helemaal niet nodig om de benodigde context of sfeer te scheppen. Toch wel van genoten: het enthousiasme van Hoda; prima taalgebruik, dat opmerkelijk clean wordt als de engel aan het woord is.

De proef van Aam - Rashid Novaire
Leest lekker weg. Het eindigt natuurlijk sneu, maar dat zat eigenlijk al in de naam die hij kreeg.

Lila en de lichten - Sylvia Iparraguire
Leest prima weg, maar als je het gelezen hebt, ben je niks verder. Lila heeft het druk voor een kind en wordt net niet voldoende gestimuleerd en geholpen om goed te leren. That's it.

Vogeltaal - Stephan Enter
Over vriendschap, machtsverhoudingen, andere culturen. Het scheelt als je iets weet van het verhaal van Old Shatterhand en Winnetou.

De test - Abdelkader Benali

Het huis met het torentje - Friedrich Gorenstein

Misverstand - Astrid H. Roemer

Raviva - Chazia Mourali

Reis naar het centrum van Europa - Borislav Cicovacki

De radio - Kader Abdolah








dinsdag 23 juli 2013

De beste manier om iets te vangen - Fouad Laroui

Het lijkt me net iets te veel op een verhaal voor kinderen. De titel is wel intrigerend, m.n. de uitbreiding in het verhaal: "De beste manier om iets te vangen is met woorden". En de zoektocht van de jongen (Sami) is aansprekend. "Maar je hoeft de vogel niet te vangen! Het is voldoende als je hem goed bekijkt, zelfs van ver. Dan kun je hem heel precies beschrijven. En als jij hem als eerste een naam geeft, dan zal het jóúw vogel zijn." (nadat de jongen eerst geprobeerd heeft als een kat een vogel te vangen).
Voor als hij een onbekende plant vindt, heeft hij al een naam: faren-fan-Sami.

En gewoon mooi, helemaal aan het begin van het verhaal: "Bij hen thuis hielden ze niet van gepraat. Ze hielden van elkaar. Dat is het belangrijkste." Niks mis met praten, vind ik, maar toch een mooi stukje.
Of leuk: "[De dokter] stelde Sami veel vragen, maar Sami antwoordde niet omdat hij naar de stropdas van de dokter keek. Als je er nou eens hard aan trok, zou dat pijn doen?"

Het verhaal laat een kinderlijke naïviteit en geestdrift zien, en stipt wat wonderlijke aspecten van taal aan. "Sami wist niet wat Marokkaans, Frans, stadstaal of plattelandstaal was." ... "Het jongetje begreep uiteindelijk dat hij in plaats van woorden uit te vinden, beter al bestaande woorden kon gebruiken omdat je daar vroeg of laat toch bij terugkwam."

Het is een verhaal uit Belofte aan de wereld.

zaterdag 20 juli 2013

Vijftig van Marcellus Emants

Heerlijk qua taal. Pas als ik stukjes nalees om er achter komen wat er zo heerlijk is, valt me op dat het eigenlijk heel clean gescheven is. Ik vind geen superlatieven, geen dubbele bijvoegelijke naamwoorden, geen liederlijke bijzinnen. En toch is het geen droge beschrijving. "beneden roezemoesde de rumoerige straat" Nou, dat vind ik er heerlijk aan, denk ik.
En natuurlijk die paar oude woorden, en de inkijk in het leven in die tijd (eind negentiende eeuw): trijp, omberen, elkaar met mevrouw en meneer aanspreken ook als je behoorlijk close bent, mannen die met elkaar gaan roken na het diner, zomaar wat voorbeelden.



Ik kan me natuurlijk niet vinden in Emants' sombere kijk.  Ik vraag me af wat er nou werkelijk aan de hand was tussen haar en hem (maar het is natuurlijk raar om als lezer te vinden dat de schrijver met een verkeerde blik kijkt en weergeeft, dat er misschien wel iets anders gebeurt dan hij beschrijft). Waarom praatten ze er niet beter over? Waarom vraagt hij niet door? Waarom zegt hij niet wat het met hem doet? Ach, misschien doet hij het eigenlijk wel, maar gaat zij er niet op in, houdt het af. Dan is het dus toch een soort van hopeloze liefde. Hij negeert alle signalen, ook die van haar, dat dit niet de vrouw van zijn dromen is, en zij houdt hem dan maar aan het lijntje. Eigenlijk houden ze elkaar en zichzelf voor de gek. Zij lijkt er alleen een stuk minder last van te hebben.
Mooie schets van de verwarring: "Er was te veel waars in haar heftige uitval, (...) en toch sprak zij van haat en vernederen, terwijl hij alleen dacht aan liefde en opheffen." (waarbij 'opheffen' 'omhoog halen, beter maken' betekent)
Het valt me op dat Ravens een paar keer wat hij doet als jongensachtig of kinderachtig bestempeld. Hij is bang om (alleen) oud te worden.
De enige gelukkige relatie in het boek is die tussen Ravens en zijn jong gestorven vrouw. Toch, als hij in de trein zit, op weg naar Monte Carlo, denk ik: wie weet wat voor goeds er nog gaat gebeuren. Zo oud is vijftig toch niet? Maar dat is natuurlijk niet de tekening van het boek, niet de sfeer die opgeroepen wordt. "Weer rond gaan dwalen in den vreemde, de lege tijd vullend met wandelingen, babbeltjes, kaartspelen, (...) altijd geplaagd door het verlangen om nog eens ... voor 'laatst ...?" (...) "Thans is voor mij de tijd aangebroken om me te gaan vergenoegen met la dernière passion, qui me reste." Misschien is het dat woord 'passion' waardoor ik toch hoop houd.


dinsdag 9 juli 2013

Het Geheim van Anna Enquist

Heerlijk zoals ze over muziek schrijft. Je wordt meegevoerd zoals dat ook met muziek kan. [spoiler ahead]


Eigenlijk wel een fijn open einde, want je hoopt dat Wanda en Bouw elkaar weer vinden en eeuwing bij elkaar blijven, maar als het zo zou zijn, zou het cheesy zijn, en eigenlijk ook wel sneu voor Bouws nieuwe vrouw. En of het wat zou worden? Wanda is toch een beetje een autistisch genie, maar misschien nu ze niet meer piano kan spelen, tenminste niet meer zodat het haar leven kan vullen. ..

Naast muziek en geheimen gaat het over ouders en kinderen, en gelukkige en ongelukkige relaties. Egbert die heel beschermend is ten opzichte van Frank, het mongloïde broertje. De relatie tussen Wanda en Egbert is moeizaam, af en toe komt er een liefdevolle vader boven, maar vaker zie je (door de ogen van Wanda) een niet-betrokken man. Tegen Emma is hij vaak autoritair, met de beste bedoelingen, dat wel.
Mooi is dat de band tussen meneer De Leon en Wanda altijd goed is geweest, ook al wist zij niet hoe het zat. Hoefde ook niet, de band van de muziek was belangrijk. Later krijgt ze nog een bijzondere band met een Joodse dirigent en blijkt Israel de enige plek waar ze geen last heeft van haar gewrichten.
Emma bloeit op in haar relatie met Guido, maar Wanda en Emma hebben hoewel liefdevol ook niet echt diepgaand contact.