De verrekijker van Kees van Kooten

Een lekker boekie. Ik vind het leuk wat hij met taal en fantasie doet, en hoe hij een inkijkje in zijn leven geeft. Al weet je niet zeker of daar ook niet fantasie bij zit, een sausje overheen zit. Het maakt hoe dan ook een oprechte indruk. Het is niet groots of meeslepend, het kabbelt een beetje voort, met af en toe een min of meer overbodig actueel grapje alsof hij wil bewijzen dat het allemaal heel spontaan is. Maar Van Kooten kan dat goed, en het heeft ook iets schattigs.
En het is heerlijk om even een beetje meegevoerd te worden in zijn liefde voor bepaalde boeken, voor lezen, en voor schrijvers.

Van Kooten neemt ons mee in zijn zoektocht naar het verhaal achter de verrekijker van zijn vader. Het lijkt erop dat zijn vader die onrechtmatig gevorderd en gehouden heeft. Maar dat zou zijn vader nooit doen, toch? Het is de rode draad waar allerlei andere verhaaltjes aan vastzitten: fantasietjes over hoe het gegaan zou kunnen zijn, wat mooie verklaringen zouden zijn, over zijn diensttijd, hoe zijn vader met de oorlog omging toen die al lang was afgelopen, over zijn jeugd, over lezen en schrijvers, over ouder worden en vergeten, en de andere rode draad: opruimen.

Het volgende verhaal

Ik was vergeten hoe gaaf deze novelle is. Heb het eerste deel al hometrainend herlezen en het tweede deel voornamelijk in de trein (ik moest naar Utrecht vandaag). Een oud-leraar oude talen die vanuit een onwerkelijke situatie terugkijkt op zijn verhouding met een collega (lerares biologie), die toen getrouwd was met een andere collega die een verhouding had met een briljante leerling (op wie de leraar oude talen naar eigen zeggen niet verliefd was, maar die wel zijn lievelingsleerling was).
Het zijn de decors voor schitterende zinnen, dialogen, en een constructie over het schrijverschap waar je u tegen zegt. Jammer dat ik nauwelijk klassieken heb gelezen, het is doorspekt met expliciete verwijzingen en ongetwijfeld met wat implicietere. De scenes die hij voor de klas speelt doen me aan de passie Staals denken, tot hij als Socrates de gifbeker leegdrinkt.

Socrates en dr. Strabo die allebei de wereld beschouwen en dan ook nog voyager.

Tijd en herinnering.

To be continued.

Suezkade van Jan Siebelink

Voorin staat:

juni 2010
Schitterend boek, heerlijk om te lezen.
Het is moeilijk Marc te doorgronden. Vaak lijkt hij het totaal niet belangrijk te vinden wat anderen van hem denken. Hij leeft ook heel vaak in zijn eigen wereld, doet zijn eigen dingen op zijn manier zonder zich iets aan te trekken van regels of wensen van anderen. Tegelijkertijd is hij heel sociaal, vriendelijk en lief.
Waarom Nojoua anorexia ontwikkeld is voor mij onduidelijk. Ze is vrolijk en haar genegenheid voor Marc wordt door hem ruimschoots beantwoord. Het is niet een worsteling of deze "verhouding" met haar leraar wel door de beugel kan. Ook van problemen met andere kindren merk je niets. Wel dat ze wienig vriendinnen heeft, maar niet dat ze daar last van heeft. Dat is misschien wel het probleem.
Marcs vragen rond zijn moeder deelt hij met niemand. Dat moet eenzaam zijn en voelt als een gemis.
Verder valt op dat er weinig gelukkige voortdurende relaties voorkomen. En wat is er toch met die (voormalige) rector die van gokken en hoeren houden, fatalistisch gedrag vertonen?
Ondanks het nare morbide einde, een positieve hoopgevende epiloog. Dat vind ik prettig.

2013: Wat is het toch met katten die op een gruwelijke manier behandeld worden? In dit boek aan het einde: vermoord, gescalpeerd; in een van de boeken van Roosenboom aan het begin als ze bij een kat notendoppen onder zijn poten branden en op het ijs zetten; in Post Mortem als ze een kat op het hete asfalt gooien (oid). Brrr.

Het verboden rijk van Slauerhoff

Voorin staat:

okt 2009
Het leest niet makkelijk weg maar boeit toch voldoende om de neiging het niet uit te lezen, te onderdrukken. Ik houd niet van boeken die naar mijn mening onvoldoende uitleggen (misschien lees ik niet goed). Waar ligt Lian Po, waar ligt Malakka? Zitten de Portugezen daar, en als wat dan? Veel scheepstermen ook. Adellijke verhoudingen zijn me ook niet duidelijk. Daarnaast: slechts enkele puzzelstukjes vallen op hun plaats als ik het hoofdstuk van de marconist lees.
En toch heb ik het uitgelezen. Het maakt blijkbaar toch nieuwsgierig of misschien zijn het gewoon mooie zinnen.

De gelukkige klas van Theo Thijssen

Voorin staat:

Augustus-September 2008
Gelezen Champagne, Frankrijk.
Heel veel geveurt er niet, maar het boeit toch. Je kunt lekker meeleven met die goede meester. Gaf me ook een Ot&Sien-gevoel.

Postkoetsen en mannen

Ik heb een Italiaanse postkoets en een Friese postkoets, van resp. Aafjes en De Vries. Ik moet de laatste nog lezen dus ik kan er verder niet zo veel over zeggen.

Hetzelfde geldt voor De vierde man van Reve en De derde man van Graham Greene.

Acte van verlating van Lévi Weemoedt

Ik dacht altijd dat het zware diepgravende poezie was, waarschijnlijk door de titel en de naam van de schrijver. Ik heb het niet allemaal gelezen, maar wat ik gelezen heb, is eerder column-achtig en sowieso geen poezie. Vrolijk is het ook weer niet, dat niet.
Het eerte verhaal gaat over de Gorzen in Schiedam. Het gaat over de somberheid van de wijk en vooral over de rommelmarkt van Toontje, 'het negatief van een museum. Alle onbelangrijke stijlen en tijdperken uit de recente kunstgeschiedenis zijn hier bijeengebracht ...'

Dorst van Esther Gerritsen

Fijn boek met leuke conversaties. Vreemde hoofdpersonen wel. Elisabeth lijkt een beetje autistisch, die suggestie wordt al vrij snel in het boek gegeven en dan zie je er ook allerlei aanwijzingen voor. Ik vind overigens het negatieve oordeel over Elisabeth die op straat aan haar dochter vertelt dat ze doodgaat, onbegrijpelijk. Alsof er een goed moment voor is, alsof er een goede manier voor is. Alsof je het zelf niet moeilijk hebt op zo'n moment -het is niet dat je zoiets kunt oefenen of leert op school of zo. Bovendien hebben moeder en dochter nou eenmaal geen normale relatie.
In een recensie las ik dat Miriam de enige normale persoon in het boek is. Dat vind ik niet. Zij is een van de mensen die Elisabeth zo hard veroordeelt. Het lijkt mij een beetje zo'n zelfgebreid type, maar goed. Ik denk dat Martin (Elisabeths baas) de enige normale is.

Dat je als moeder niet blij bent met je kind, het ongemakkelijk vindt dat ze er is (het beeld van een conversatie voeren bij de kapper terwijl de volgende klant binnen gehoorafstand zit), dat je je stoort aan alles wat ze beschadigt, is natuurlijk vreemd. Toch heeft Elisabeth goede bedoelingen, die niet worden herkend, waarbij ze ook niet geholpen wordt. Behalve dan dat het niet zo'n rare oplossing was dat Coco niet bij haar bleef wonen.
Dat je als dochter met zo'n moeder en een altijd werkende en in je vroege jeugd drinkende vader niet helemaal normaal wordt, snap ik ook wel. Ik vind het aandoenlijk hoe ze toch probeert er voor haar moeder te zijn en een band op te zoeken. Ik zou niet weten hoe je het anders moet doen. Veel eten, drank en seksuele uitspattingen zijn een keerzijde. Hoewel er op het eerste gezicht wat mij betreft niet zo veel mis is met die seksuele uitspattingen, ze lijkt niemand kwaad te doen, behalve zichzelf en dat is er wel mis mee.
Ze stelt zich heel afhankelijk op van Hans en wil hem graag tevreden houden, is daar bewust mee bezig. Als je ouders vroeger niet echt van je hielden of dat niet lieten zien, logisch gedrag.

Het opsluiten is een flink thema. Is het toeval dat Elisabeth Coco weer opsluit als de kapper komt? Ze weet niet dat de kapper komt, maar toch.

Ik hoorde Esther Gerritsen in een interview zeggen dat ze eigenlijk wilde beginnen met de dood van Elisabeth. 'Ik ben zojuist dood gegaan.'  En dat dan in de hemel alle spullen weer heel zijn.

Een paar opmerkelijke quotes en niet-quotes:

de vis en het viswijf  (en de hond)

" '... maar zelf herken je je dus niet in het beeld van een autist?' ...
'Ik kan me heel goed in een ander verplaatsen.'
'Dat denk je?'
'Dat denk jij toch ook?'

"Ze bestelt brood met warm vlees en pindasaus. Alles is water. Ze proeft het en ze snapt het. Natuurlijk. WE moeten de smaak erbij verzinnen, dat moeten we zelf doen."

Praten in aaba-schema's. "Jij, jij, jij ben mijn lief, jij."

Blokken, Knorrende beesten en Bint van Bordewijk

Onderkoeld geschreven, clean. Dat is tenminste de indruk die achterblijft. Toch kom je op de eerste bladzijde al zinnen tegen als: 'Daar waar de mens nog geen macht had leefde de romantiek, wild en vertoornd in haar zege. De stormwolken gingen geweldig, fregatten van de nacht, óverbespannen met zeil.' ...'Er was geen enkel licht op de aarde, en de maan werd overwoekerd.'
Veel pantervellen ook: 'De aarde lag bepanterd met wit en zwart, ...'

Blokken heeft ook wel veel indruk gemaakt: ik heb een paar nachten na het lezen gedroomd dat ik onderdeel was van een massa die oorlog moest gaan voeren. Wat mijn plannen waren, deed er niet toe. Ik, nee niet ik, maar we moesten blij zijn dat we gingen. Dat ik niet zo heel blij was, was niet erg, de massa waar ik onderdeel van was, was blijkbaar blij genoeg.
Er zitten leuke details in zoals het bestaan van de kunstmatige luchtspiegeling (een anonieme uitvinding). Techniek speelt enerzijds een grote rol: een luchtschip dat een stad boven de stad vormt, maar steden zijn gebouwd rondom de voetganger, niet de auto. (terwijl in Knorrende beesten de auto's een hoofdrol spelen).
Het bevat enkele -voor mij- onbegrijpelijke statements: 'Het cijfer verbeeldt geen afmetingen.'

Knorrende beesten was vermakelijk, vaak raak, soms snapte ik het niet. Het heeft een soort tegenstelling in zich: de cleane taal die auto's als levende wezens beschrijft. Tegelijkertijd wordt de schoonmaakster primair als 'het dweiltje' beschreven. Later volgen overigens wel persoonlijke, menselijke beschrijvingen. Voor mij zijn de hoofdstukken meer aparte verhalen met een onderling verband dan één verhaal.

Bint lijkt wat dichterbij te komen, wat menselijker te zijn. Waarschijnlijk omdat het vanuit een persoon wordt geschreven, leraar De Bree (die eigenlijk maar tijdelijk leraar zou zijn). Maar echt dichtbij komt het niet. Het systeem is allesoverheersend en roept weinig empathie op. Individuen worden wel beschreven, maar vooral als onderdeel van de klas. Persoonlijk contact moet vermeden worden, en hoewel De Bree ermee worstelt, streeft hij het vermijden wel na.

Socialisme, klassenstrijd en -ongelijkheid, communisme vormen een belangrijk thema. Blokken gaat over een   communistische heilstaat. (ik weet niet of communisme de juiste term is in deze, ik ken de details van de verschillende ideologieën niet goed genoeg). In Knorrende beesten wordt onderscheid gemaakt tussen kleine wagens van het volk en grote wagens.

Post Mortem van Peter Terrin

Mooi boek, dat me bezig houdt, me aan het puzzelen en denken zet. Fijn -clean- taalgebruik. Lekker ingewikkelde constructie. Hij pakt je een paar keer als lezer. Als hij zegt dat een opening met prikkende ogen door shampoo toch niet serieus (oid) genomen zou worden door lezers. Ik voelde me stoer, want ik was wat sceptisch in het begin. Maar het is eigenlijk een mooie manier om zijn meneer de uil te introduceren en ook de plastic kikkers. Spelen niet zo'n grote rol, maar bv. die kikker geeft je verderop wel echt het gevoel het gezin te kennen. Tereza ken ik eigenlijk niet zo goed, maar het gezinnetje wel voor mijn gevoel.

Steegman is onzeker over veel dingen in zijn dagelijkse leven. Het wordt niet uitvergroot in het boek en dat maakt het herkenbaar. [Spoilers ahead] En hij pakt me als hij zegt dat het een boek moet worden/wordt dat je meteen na het uitlezen weer opnieuw leest om te kijken of je iets gemist hebt. Ik wist toen al dat hij gelijk zou hebben. Wie is nou echt aan het woord? Wie zegt wat? Wat is echt in het verhaal en wat is het verhaal in het verhaal? Tja, wat is uberhaupt echt? Wie is wie? Steegman, T, de biograaf? Passend motto ook van Hermans: 'We zijn niet wie we zijn, we zijn wat de wereld van ons weet...' Soms kwam het verhaal van Verbeke over de biograaf in mijn hoofd. En ik moest aan 'Tonio' denken. Renée (die op zeer jonge leeftijd een herseninfarct krijgt) gaat niet dood, maar dat weet je dan nog niet. En de beschrijvingen van een vader over zijn kind roepen de gedachten aan Tonio op. Beschrijvingen, beelden spelen een mooie rol. Volgen we eerst Steegman als ik-figuur, later is hij vooral cameraman. We krijgen beschreven wat hij gefilmd heeft. Zelf wil hij niet gefilmd worden, 'zien' we in een filmpje. Is het hetzelfde als T? Het maakt me overigens flink benieuwd naar Peter Terrin himself. Is hij  zo geheimzinnig als T? Is hij T? Ik wil nu ook 'De bewaker' lezen. Slim! Mooi wel dat hij nu ook zijn prijs te pakken heeft, en gezien het aantal herdrukken in korte tijd (1e druk mei 2012, 5e nov 2012) ook een bestseller. Steegman heeft T(errin) net als in het boek succes gegeven. Er is nog zoveel meer, ik snak naar een excel-sheet. O ja, want er is ook nog 'De moordenaar', het boek van Steegman met die 'krankzinnige maatregel'. Zou hij Sandra vermoord hebben?
Waar ik niet zoveel mee kan is 'uiteindelijk kiest het verhaal jou uit'. Dat voelt gewoon niet zo. Misschien toch nog iets gemist : )

Wat is het toch met katten die op een gruwelijke manier behandeld worden? In dit boek als ze een kat op het hete asfalt gooien (oid). In Suezkade van Siebelink aan het einde: vermoord, gescalpeerd; in een van de boeken van Roosenboom aan het begin als ze bij een kat notendoppen onder zijn poten branden en op het ijs zetten. Brrr.

Beatrijs van Boutens

Het leest makkelijk weg door het ritme en de rijm. Ik was niet echt van plan het uit te lezen, maar het ging zo makkelijk. Fijn is dat. : )

Wikipedia: "(1870-1943) ... Zijn eerste werk was geïnspireerd door de Verzen van Herman Gorter. Naast de invloeden van de Tachtigers gebruikte Boutens ook Plato,Sappho en de Bijbel als inspiratiebron. Zijn stijl is gebaseerd op het idee van het bereiken van een "hogere werkelijkheid", in Boutens' visie een die "Gods geheim" zou benaderen." Er was tijdens het lezen idd een zweem van herkenning van Gorter. Ik vind Gorter fijner, maar ik moest wel aan hem denken.

Het is een toegankelijk verhaal. De vrome Beatrijs doet haar eenvoudige werk in het klooster met toewijding. Dan ontmoet ze een ridder, verlaat het klooster in de nacht iom Maria die zolang voor haar waarneemt. Na een tijd keert ze terug naar het klooster en kan Maria weer plaatsnemen op haar sokkel. Pas als de ridder aan het einde van het verhaal komt vragen of hij naast Beatrijs begraven mag worden snapt men het. Ah (zonder cynisme).

Dit is van zuster Beatrijs,

Van vordat zij herboren werd

Als rijzige roos van ‘t Paradijs

Naast aan Maria’s hart.

Adam's vijfde rib van Paul Guermonprez

Het duurt lang voor ik een positief citaat vind. Blaise Pascal verlost: "Wie twijfelt nog, of wij voor iets anders ter wereld komen dan voor de liefde? Hoe goed men zich ook verbergt, men ontkomt er toch niet aan."

Direct eronder een grappige van Jean de la Bruyère: "Vrouwen zijn uitersten, zij zijn òf beter, of slechter dan de mannen."

Eerder zijn de citaten van Martin Luther me tegengevallen: "Er is geen kleed, dat een vrouw of meisje slechter staat dan dat der geleerdheid." Het zal wel niet King geweest zijn, maar die andere, maar dan nog.

Een boekje van den wijn van Jo Spies

"Er was eens een koning wiens rijk zoo groot was dat men er apen, ezels en olifanten in aantrof en dat hij iederen dag versche spinazie kon eten uit een andere provincie."
I'm impressed with a smile :)